Statutory Instruments made by the National Assembly for Wales

ystyr "Deddf 1984" ("the 1984 Act") yw Deddf Rheoli Traffig Ffyrdd 1984 [3];

ystyr "person anabl" ("disabled person") yw person dros ddwy flwydd oed sydd yn cyfateb ag o leiaf un o'r disgrifiadau a ragnodir yn rheoliad 4(2);

ystyr "Rheoliadau 1982" ("the 1982 Regulations") yw'r ystyr a roddir gan reoliad 3(1) isod; ac

ystyr "sefydliad" ("institution") yw sefydliad sy'n ymwneud â gofalu am bersonau anabl y gellir rhoi bathodyn person anabl iddo yn unol ag adran 21(4) o Ddeddf 1970.

    (2) Yn y Rheoliadau hyn, mae cyfeiriad at orchymyn wedi'i wneud o dan unrhyw ddarpariaeth o Ddeddf 1984 yn gyfeiriad at orchymyn wedi'i wneud, neu sydd ag effaith fel petai wedi'i wneud, o dan y ddarpariaeth honno, gan gynnwys gorchymyn sy'n amrywio neu'n diddymu gorchymyn wedi'i wneud, neu sydd ag effaith fel petai wedi'i wneud o dan y Ddeddf honno.

    (3) Yn y Rheoliadau hyn, ystyr "collfarn berthnasol" ("relevant conviction") yw

(a) unrhyw gollfarn yn erbyn  - 


(i) deiliad bathodyn person anabl; neu

(ii) unrhyw berson arall a ddefnyddiodd fathodyn o'r fath gyda chydsyniad y deiliad;



o dramgwydd a bennir ym mharagraff (4); neu

(b) unrhyw gollfarn yn erbyn person heblaw deiliad bathodyn person anabl am dramgwydd o dan adran 117(1) o Ddeddf 1984 pan arddangoswyd bathodyn ar y cerbyd gyda chydsyniad y deiliad ar unrhyw adeg tra oedd y dramgwydd yn cael ei chyflawni.

    (4) Y tramgwyddau a grybwyllwyd ym mharagraff (3)(a) uchod yw  - 

(a) unrhyw dramgwydd o dan adrannau 5, 8, 11 neu 16(1) o Ddeddf 1984 i'r graddau y mae'n ymwneud â thorri neu beidio â chydymffurfio ag unrhyw ddarpariaeth mewn gorchymyn wedi'i wneud o dan adrannau 1, 6, 9 neu 14 o'r Ddeddf honno - 


(i) sy'n gwahardd neu'n cyfyngu ar aros gan gerbydau ar unrhyw ffordd neu ran o ffordd; neu

(ii) sy'n ymwneud ag unrhyw faterion a grybwyllwyd ym mharagraff 7 neu 8 o Atodlen 1 i'r Ddeddf honno; neu



(b) unrhyw dramgwydd o dan adrannau 35A(1) a (2), 47(1), 53(5), 53(6) neu 117(1) o'r Deddf honno.

    (5) Rhaid i unrhyw hysbysiad a roddir o dan y Rheoliadau hyn fod yn ysgrifenedig.

    (6) At ddibenion rheoliadau 12 i 16 bydd diffiniad "bathodyn person anabl" ym mharagraff (1) uchod yn cynnwys bathodyn a roddwyd o dan reoliadau sy'n effeithiol yn Lloegr neu'r Alban o dan adran 21 o Ddeddf 1970.

Diddymu Rheoliadau 1982 a darpariaethau trosiannol
     3.  - (1) Diddymir Rheoliadau Personau Anabl (Bathodynnau ar gyfer Cerbydau Modur) 1982 [4] (a elwir yn y Rheoliadau hyn "Rheoliadau 1982"???).

    (2) Heb ragfarn i adran 17 o Ddeddf Dehongli 1978 [5]

(a) bydd unrhyw gais i awdurdod lleol, o dan Reoliadau 1982 neu unrhyw beth arall wedi'i wneud cyn i'r Rheoliadau hyn ddod yn effeithiol gan awdurdod lleol yng Nghymru neu mewn perthynas ag ef o dan y Rheoliadau hynny yn effeithiol fel petai wedi ei wneud neu wedi ei gyflawni o dan y darpariaethau cyfatebol yn y Rheoliadau hyn a gellir ei barhau yn yr un modd;

(b) bydd unrhyw fathodyn a roddwyd gan awdurdod lleol yng Nghymru o dan Reoliadau 1982 yn effeithiol fel petai wedi ei roi o dan y Rheoliadau hyn a bydd yn parhau mewn grym


(i) nes y digwydd un o'r pethau a bennir yn rheoliad 9(1) neu y rhoddir hysbysiad yn unol â rheoliad9(2);neu

(ii) nes rhoi bathodyn yn lle un arall yn unol â rheoliad 7.

    (3) Bydd unrhyw orchymyn wedi'i wneud o dan Ddeddf 1984 sy'n cyfeirio at fathodyn person anabl, mewn perthynas ag unrhyw amserau ar ôl i'r Rheoliadau hyn ddod i rym, yn effeithiol fel petai'r cyfeiriad yn cynnwys cyfeiriad at fathodyn a roddwyd, neu yn effeithiol fel petai wedi ei roi, yn unol â'r Rheoliadau hyn.

(a) yn derbyn y cyfradd uwch o gydran symudedd y lwfans byw i'r anabl yn unol ag adran 73 o Ddeddf Cyfraniadau a Budd-daliadau Nawdd Cymdeithasol 1992 [6];

(b) yn defnyddio cerbyd modur a ddarparwyd gan yr Adran Nawdd Cymdeithasol neu Weithrediaeth yr Alban neu sy'n derbyn grant yn unol ag adran 5(2) o Ddeddf y Gwasanaeth Iechyd Gwladol 1977 [7] neu adran 46 o Ddeddf y Gwasanaeth Iechyd Gwladol (yr Alban) 1978 [8];

(c) wedi'i gofrestru'n ddall o dan adran 29(4)(g) o Ddeddf Cymorth Gwladol 1948 [9]) neu, yn yr Alban, sydd yn berson dall o fewn ystyr adran 64(1) o'r Deddf honno;

(ch) yn derbyn atodiad symudedd o dan erthygl 26A o Orchymyn Pensiynau Gwasanaeth y Lluoedd Morwrol, Milwrol ac Awyrol ayb. (Anabledd a Marwolaeth) 1983 [10] gan gynnwys unrhyw atodiad yn rhinwedd unrhyw gynllun neu orchymyn o dan erthygl 25A o Gynllun Anafiadau Personol (Gweithwyr Sifil) 1983 [11];

(d) yn gyrru cerbydau modur yn rheolaidd; sydd ag anabledd difrifol i'w ddwy fraich a heb allu defnyddio'i ddwylo i droi llyw cerbyd modur hyd yn oed os oes nobyn troi wedi'i ffitio i'r llyw; neu

(dd) ag anabledd parhaol a sylweddol sy'n achosi anallu i gerdded neu anhawster cerdded sylweddol iawn.

Bathodynnau sefydliad
     5. Caiff awdurdod roi bathodyn sefydliad i sefydliad ar gyfer cerbyd modur pan fydd y cerbyd i'w ddefnyddio i gario personau anabl fel y'i pennir yn rheoliad 4(2).

Ffi am roi bathodyn a chyfnod y rhoi
     6.  - (1) Ni chaiff awdurdod lleol godi ffi o fwy na £2 am roi bathodyn person anabl.

    (2) Yn ddarostyngedig i reoliadau 7(2) a 9, rhoddir bathodyn person anabl am gyfnod o dair blynedd yn dechrau gyda'r dyddiad rhoi.

Bathodynnau yn lle rhai a gollwyd ayb
     7.  - (1) Pan fydd bathodyn person anabl ("y bathodyn gwreiddiol") wedi ei golli, wedi ei ddwyn neu wedi ei ddinistrio, neu wedi ei ddifrodi neu wedi colli ei liw gymaint fel nad yw'n ddigon ddarllenadwy pan arddangosir ef ar gerbyd modur, gellir rhoi bathodyn yn lle hwnnw gyda'r gair "dyblygiad" wedi ei farcio ar ei flaen.

    (2) Bydd bathodyn yn lle un arall yn ddilys o'r dyddiad y'i rhoddir hyd nes y byddai'r bathodyn gwreiddiol wedi peidio â bod yn ddilys.

Seiliau dros wrthod rhoi bathodyn
     8.  - (1) Gall awdurdod lleol wrthod rhoi bathodyn ar unrhyw un o'r seiliau â bennir ym mharagraff (2).

    (2) Y seiliau yw  - 

(a) bod y ceisydd yn dal neu wedi dal bathodyn a roddwyd o dan y Rheoliadau hyn neu o dan Reoliadau 1982 a bod camddefnydd wedi arwain at o leiaf dair collfarn berthnasol;

(b) bod y ceisydd yn methu â rhoi i'r awdurdod lleol dystiolaeth ddigonol  - 


(i) yn achos unigolyn, ei fod yn berson sy'n cyfateb ag un neu fwy o'r disgrifiadau a ragnodwyd gan reoliad 4;

(ii) yn achos sefydliad, ei fod yn sefydliad sy'n gymwys i wneud cais am fathodyn person anabl yn unol â rheoliad 5;



(c) bod y ceisydd yn methu â thalu'r ffi (os oes un) sy'n daladwy am roi bathodyn; neu

(ch) bod gan yr awdurdod lleol seiliau rhesymol dros gredu  - 



(i) nad y person a honnir yw'r ceisydd; neu

(ii) y byddai'r ceisydd yn caniatáu i berson arall (na roddwyd y bathodyn iddo) arddangos y bathodyn ar gerbyd modur.

    (3) Pan gaiff awdurdod lleol gais am fathodyn person anabl ac yn gwrthod rhoi un, rhaid iddo roi manylion o'r seiliau dros wrthod i'r ceisydd yn yr hysbysiad penderfynu.

Dychwelyd bathodyn i'r awdurod rhoi
     9.  - (1) Rhaid dychwelyd bathodyn person anabl i'r awdurdod rhoi yn syth pan ddigwydd unrhyw un o'r digwyddiadau canlynol  - 

(a) bod y cyfnod y rhoddwyd y bathodyn ar ei gyfer wedi dod i ben;

(b) marwolaeth y deiliad, neu, yn achos bathodyn sefydliad, fod y sefydliad wedi peidio â bod;

(c) bod deiliad y bathodyn wedi peidio â bod yn berson anabl, neu, yn achos bathodyn sefydliad, fod y sefydliad wedi peidio â bod yn gymwys o dan reoliad 5;

(ch) bod bathodyn wedi ei roi o dan reoliad 7 yn lle un a gollwyd neu a ddygwyd a bod y bathodyn gwreiddiol wedi ei ddarganfod neu wedi ei adfer;

(d) bod y bathodyn wedi ei ddifrodi neu wedi colli ei liw gymaint fel nad yw'n eglur ddarllenadwy pan arddangosir ef ar gerbyd modur;

(dd) nad oes ar y deiliad angen y bathodyn mwyach.

    (2) Yn ddarostyngedig i ddarpariaeth rheoliad 10, rhaid dychwelyd bathodyn person anabl i'r awdurdod rhoi o fewn y cyfnod a ragnodwyd, os yw'r awdurdod yn rhoddi hysbysiad i'r deiliad  - 

(a) yn datgan bod yr awdurdod yn gwrthod caniatáu i'r bathodyn barhau i gael ei ddefnyddio oherwydd bod camddefnydd wedi arwain at gollfarn berthnasol ar o leiaf dri achlysur gan roi manylion y camddefnydd hwnnw; neu

(b) yn datgan bod yr awdurdod wedi'i fodloni bod y bathodyn wedi ei gael drwy anwiredd.

    (3) At ddibenion paragraff (2), y cyfnod a ragnodwyd yw  - 

(a) os na wneir apêl yn unol â rheoliad 10, y cyfnod o 28 diwrnod yn dechrau ar y diwrnod y rhoddwyd yr hysbysiad o dan baragraff (2) uchod;

(b) os gwneir apêl yn unol â rheoliad 10(1) ac na chaniateir yr apêl, bydd y cyfnod o 28 diwrnod yn dechrau ar y diwrnod y bydd y Cynulliad Cenedlaethol yn rhoddi hysbysiad o'i benderfyniad ar yr apêl.

    (4) Caiff yr awdurdod rhoi gymryd unrhyw gamau sy'n briodol i gael bathodyn person anabl yn ôl y mae'r deiliad yn gorfod ei ddychwelyd yn unol â'r rheoliad hwn.

Apelau
     10.  - (1) Caiff ceisydd am fathodyn person anabl y gwrthodwyd ei gais ar y sail a bennir yn rheoliad 8(2)(a) neu ddeiliad bathodyn y gofynnwyd iddo ei ddychwelyd yn unol â rheoliad 9(2) apelio i'r Cynulliad Cenedlaethol yn erbyn penderfyniad yr awdurdod lleol yn unol â'r rheoliad hwn.

    (2) Gwneir yr apêl drwy hysbysiad a roddir o fewn y cyfnod o 28 diwrnod sy'n dechrau ar ddyddiad rhoi hysbysiad o'r penderfyniad a bydd y weithdrefn a bennir yn narpariaethau canlynol y rheoliad hwn yn gymwys, ac eithrio, os bydd y Cynulliad Cenedlaethol o'r farn bod hynny'n briodol mewn achos penodol, y caiff yntau benderfynu ar apêl er na chydymffurfiwyd â pharagraffau (3) i (5).

    (3) Rhaid i hysbysiad yr apêl gael ei ddyddio a'i lofnodi gan yr apelydd (neu gan berson a awdurdodwyd i lofnodi ar ei ran) a rhaid iddo ddatgan seiliau'r apêl.

    (4) Rhaid cyflwyno hysbysiad yr apêl i'r Cynulliad Cenedlaethol naill ai drwy ei bostio mewn amlen a dalwyd ymlaen llaw neu drwy ei thraddodi'n bersonol i Gynulliad Cenedlaethol Cymru, Parc Cathays, Caerdydd, CF10 3NQ.

    (5) Pan ddaw'r apêl i law rhaid i'r Cynulliad Cenedlaethol anfon copi ohoni at yr awdurdod lleol yr apelir yn erbyn ei benderfyniad ac, o fewn y cyfnod o 28 diwrnod sy'n dechrau ar ddyddiad yr hysbysiad apêl, rhaid i'r awdurdod lleol anfon at y Cynulliad Cenedlaethol  - 

(a) copi o'r hysbysiad a roddwyd ganddo i'r apelydd yn unol â rheoliad 8(3) neu 9(2); a

(b) unrhyw sylwadau y mae'n dymuno i'r Cynulliad Cenedlaethol eu cymryd i ystyriaeth wrth benderfynu ar yr apêl.

    (6) Caiff yr apelydd wneud sylwadau mewn ymateb i sylwadau'r awdurdod lleol o fewn y cyfnod o 28 diwrnod yn dechrau gyda dyddiad y sylwadau hynny.

    (7) Rhaid i unrhyw sylwadau a wneir gan yr awdurdod lleol neu'r apelydd gael eu harwyddo a'u dyddio a'u hanfon i'r Cynulliad Cenedlaethol ar y dyddiad sydd arnynt.

    (8) Caiff y Cynulliad Cenedlaethol mewn unrhyw achos penodol roi cyfarwyddiadau yn pennu terfynau amser hwyrach na'r rhai a ragnodir gan y Rheoliadau.

    (9) Pan fydd y Cynulliad Cenedlaethol yn penderfynu ar yr apêl rhaid iddo - 

(a) hysbysu'r apelydd o'i benderfyniad a'r rhesymau drosto; a

(b) anfon copi o'r hysbysiad at yr awdurdod lleol.

    (10) Os bydd y Cynulliad Cenedlaethol yn gwrthod apêl, rhaid i'r apelydd ddychwelyd y bathodyn person anabl i'r awdurdod lleol o fewn yr amser a ragnodir gan reoliad 9(3)(b).

    (11) Yn y rheoliad hwn mae cyfeiriadau at sylwadau yn cynnwys cyfeiriad at ddogfennau cefnogol.

Y modd y mae bathodyn i gael ei arddangos
     12. At ddibenion adran 21(4A) o Ddeddf 1970, mae bathodyn person anabl yn cael ei arddangos ar gerbyd yn y modd rhagnodedig  - 

(a) os yw'r bathodyn yn cael ei arddangos ar ddangosfwrdd neu banel deialau y cerbyd, neu

(b) pan nad oes gan y cerbyd ddangosfwrdd neu banel deialau, os arddangosir y bathodyn mewn lle amlwg ar y cerbyd, fel bod blaen y bathodyn yn eglur ddarllenadwy o'r tu allan i'r cerbyd.

Arddangos bathodyn unigolyn pan fydd cerbyd yn cael ei yrru
     13.  - (1) At ddibenion adran 21(4A) o Ddeddf 1970, rhagnodir yn y rheoliad hwn yr amgylchiadau pan y ceir arddangos bathodyn unigolyn ar gerbyd sy'n cael ei yrru.

    (2) Ceir arddangos bathodyn unigolyn ar gerbyd tra bydd y deiliad naill ai yn ei yrru neu'n cael ei gario ynddo.

    (3) Ceir arddangos bathodyn unigolyn ar gerbyd hefyd - 

(a) os yw'r cerbyd yn cael ei ddefnyddio ar gyfer casglu'r deiliad ac nid ar gyfer unrhyw ddiben arall;

(b) os yw consesiwn person anabl (ar wahân i gonsesiwn yn ymwneud â pharcio) ar gael i gerbyd sy'n arddangos yn gyfreithlon fathodyn person anabl; ac

(c) y byddai'n anymarferol i'r cerbyd gael ei yrru'n gyfreithlon i'r man lle mae'r deiliad i gael ei gasglu, neu stopio yno, pe na bai'r consesiwn yn gymwys i'r cerbyd.

    (4) Ceir arddangos bathodyn unigolyn ar gerbyd  - 

(a) os yw'r cerbyd, wedi cael ei yrru gan y deiliad neu i'w gario, yn ymadael â'r man lle yr aeth y deiliad o'r cerbyd;

(b) os yw consesiwn person anabl (ar wahân i gonsesiwn yn ymwneud â pharcio) ar gael i gerbyd sy'n arddangos yn gyfreithlon fathodyn person anabl; ac

(c) os byddai'n anymarferol i'r cerbyd gael ei yrru'n gyfreithlon o'r man hwnnw pe na bai'r consesiwn yn gymwys i'r cerbyd.

Arddangos bathodyn unigolyn pan fydd cerbyd wedi ei barcio
     14.  - (1) At ddibenion adran 21(4A) o Ddeddf 1970, rhagnodir yn y rheoliad hwn yr amgylchiadau pan y ceir arddangos bathodyn unigolyn ar gerbyd sydd wedi ei barcio.

    (2) Ceir arddangos bathodyn unigolyn ar gerbyd sydd wedi ei barcio  - 

(a) os yw'r cerbyd wedi cael ei yrru gan y deiliad, neu i'w gario i'r man lle y parciwyd y cerbyd; neu

(b) os yw'r cerbyd i gael ei yrru gan y deiliad, neu i'w gario o'r man hwnnw.

Arddangos bathodyn sefydliad pan fydd cerbyd yn cael ei yrru
     15.  - (1) At ddibenion adran 21(4A) o Ddeddf 1970, rhagnodir yn y rheoliad hwn yr amgylchiadau pan y ceir arddangos bathodyn sefydliad ar gerbyd sy'n cael ei yrru.

    (2) Ceir arddangos bathodyn sefydliad ar gerbyd tra bydd yn cael ei yrru gan neu ar ran y deiliad ac yn cario person anabl.

    (3) Ceir arddangos bathodyn sefydliad ar gerbyd hefyd tra bydd yn cael ei yrru gan neu ar ran y deiliad ac - 

(a) mae'r cerbyd yn cael ei ddefnyddio ar gyfer casglu person anabl ac nid ar gyfer unrhyw ddiben arall;

(b) mae consesiwn person anabl (ar wahân i gonsesiwn yn ymwneud â pharcio) ar gael i gerbyd sy'n arddangos yn gyfreithlon fathodyn person anabl; ac

(c) y byddai'n anymarferol i'r cerbyd gael ei yrru'n gyfreithlon i'r man lle mae'r person anabl i gael ei gasglu, neu stopio yno, pe na bai'r consesiwn yn gymwys i'r cerbyd.

    (4) Ceir arddangos bathodyn sefydliad ar gerbyd hefyd tra bydd yn cael ei yrru gan neu ar ran y deiliad ac  - 

(a) mae'r cerbyd, wedi cario person anabl, yn ymadael â'r man lle yr aeth y person anabl o'r cerbyd;

(b) mae consesiwn person anabl (ar wahân i gonsesiwn yn ymwneud â pharcio) ar gael i gerbyd sy'n arddangos yn gyfreithlon fathodyn person anabl; ac

(c) y byddai'n anymarferol i'r cerbyd ymadael â'r man hwnnw pe na bai'r consesiwn yn gymwys i'r cerbyd.

Arddangos bathodyn sefydliad pan fydd cerbyd wedi ei barcio
     16.  - (1) At ddibenion adran 21(4A) o Ddeddf 1970, rhagnodir yn y rheoliad hwn yr amgylchiadau pan y ceir arddangos bathodyn sefydliad ar gerbyd sydd wedi ei barcio.

    (2) Ceir arddangos bathodyn sefydliad ar gerbyd sydd wedi ei barcio os yw wedi ei ddefnyddio neu os yw i gael ei ddefnyddio gan neu ar ran y deiliad, i gario person anabl i'r man lle y parciwyd y cerbyd neu oddi yno.



Llofnodwyd ar ran Cynulliad Cenedlaethol Cymru o dan adran 66(1) o Ddeddf Llywodraeth Cymru 1998[12].


D Elis Thomas
Llywydd Cynulliad Cenedlaethol Cymru

29 Mehefin 2000

FFURF BATHODYN SEFYDLIAD

FFURF BATHODYN SEFYDLIAD

[2] Gweler Gorchymyn Cynulliad Cenedlaethol Cymru (Trosglwyddo Swyddogaethau)1999 (O.S. 1999/672).back

[3] 1984 p.27.back

[4] O.S. 1982/1740, a ddiwygiwyd gan O.S. 1991/2708 a 1992/200. Nid yw'r Rheoliadau hyn bellach yn gymwys yn Lloegr yn rhinwedd Rheoliadau Personau Anabl (Bathodynnau ar gyfer Cerbydau Modur) (Lloegr) 2000 (O.S. 2000/682) nac yn yr Alban yn rhinwedd Rheoliadau Personau Anabl (Bathodynnau ar gyfer Cerbydau Modur) (Yr Alban) 2000 (O.S.A. 2000/59).back

[5] 1978 p.30.back

[6] 1992 p.4.back

[7] 1977 p.49.back

[8] 1978 p.29.back

[9] (ch) 1948 p.29.back

[10] O.S. 1983/883, fel y'i diwygiwyd gan O.S. 1983/1116 ac 1121, 1984/1154 ac 1687, 1985/1201, 1986/592, 1988/248 a 2248, 1989/156, 1990/250 ac 1308, 1991/766, 1992/710 a 3208, 1993/598, 1994/772 ac 1906, 1995/766, 1996/732, 1638 a 2282, ac 1997/286.back

[11] O.S. 1983/686, a ddiwygiwyd gan O.S. 1983/1164 ac 1540, 1984/1289 ac 1675, 1985/1313, 1986/628, 1987/191, 1988/367 a 2260, 1989/415, 1990/535 ac 1300, 1991/708, 1992/702 a 3226, 1993/480, 1994/715 a 2021, 1996/445 a 502, 1997/812, ac 1998/278.back

[12] 1998 p.38.back