Statutory Instruments made by the National Assembly for Wales

ystyr "arolygydd" ("inspector") yw person a benodwyd yn arolygydd at ddibenion y Rheoliadau hyn gan y Cynulliad Cenedlaethol neu gan awdurdod lleol;

ystyr "awdurdod lleol" ("local authority") o ran ardal yw'r cyngor sir neu'r cyngor bwrdeistref sirol ar gyfer yr ardal honno;

ystyr "ceidwad" ("keeper") yw unrhyw berson sy'n gyfrifol am anifeiliaid, boed hynny'n barhaol neu dros dro, gan gynnwys pan gludir hwy neu pan fyddant mewn marchnad;

ystyr "Cynulliad Cenedlaethol" ("National Assembly") yw Cynulliad Cenedlaethol Cymru, Parc Cathays, Caerdydd CF10 3NQ;

ystyr "daliad" ("holding") yw unrhyw sefydliad, adeiladwaith neu, yn achos fferm awyr agored, unrhyw le y mae gwartheg yn cael eu dal, eu cadw neu eu trafod;

"deddfwriaeth tagio gwartheg flaenorol" ("previous cattle tagging legislation") yw—

(a) o'i enw a'i gyfeiriad; a

(b) cyfeiriad y daliad.

    (2) Pan fydd yn derbyn hysbysiad o dan baragraff (1) rhaid i'r Cynulliad Cenedlaethol ddyroddi nod buches ar gyfer pob daliad.

    (3) Rhaid i'r meddiannydd hysbysu'r Cynulliad Cenedlaethol o unrhyw newid i'r wybodaeth ym mharagraff (1) o fewn un mis.

(a) ef yw'r awdurdod cymwys at ddibenion cymeradwyo tagiau clust at ddibenion Erthygl 4(1) o Reoliad y Comisiwn (EC) Rhif 1760/2000; a

(b) pan gaiff gais gan weithgynhyrchydd tagiau clust a gymeradwywyd, rhaid iddo ddyroddi codau adnabod unigryw at ddibenion yr Erthygl honno, gan gydymffurfio â darpariaethau paragraff 1 a 2 o Erthygl 1 o Reoliad y Comisiwn (EC) Rhif 911/2004 (ac eithrio y caiff wrthod dyrannu Rhif au o dan yr amgylchiadau a nodir yn erthygl 1(5) o'r Rheoliad hwnnw).

    (2) Y person sy'n gyfrifol am beri bod modd adnabod gwartheg drwy osod tag clust ym mhob clust yn unol ag Erthygl 4(1) o Reoliad (EC) Rhif 1760/2000 yw'r ceidwad.

    (3) Yn unol ag Erthygl 4(2) o Reoliad (EC) Rhif 1760/2000—

(a) yn achos buches odro, rhaid i'r ceidwad osod un tag clust ar y llo o fewn 36 o oriau ar ôl ei eni a'r ail dag o fewn 20 o ddiwrnodau ar ôl ei eni;

(b) yn achos unrhyw fuches arall (heblaw bison) rhaid i'r ceidwad osod y ddau dag o fewn 20 o ddiwrnodau ar ôl geni'r llo;

(c) yn achos bison, yn unol ag Erthyglau 1 a 2 o Reoliad y Comisiwn (EC) Rhif 509/1999, rhaid i'r ceidwad osod y ddau dag pan gaiff y lloi eu gwahanu oddi wrth eu mamau neu o fewn naw mis ar ôl eu geni, p'un bynnag yw'r cyntaf.

    (4) Bydd unrhyw berson sy'n methu â chydymffurfio â'r gofyniad yn Erthygl 4(1) o Reoliad (EC) Rhif 1760/2000 i osod tag clust o fewn y cyfnod a bennir ym mharagraff (3) uchod yn euog o dramgwydd.

Ffurf y tagiau clust
     2. —(1) Rhaid bod tagiau clust a osodir o dan Erthygl 4(1) o Reoliad (EC) Rhif 1760/2000 wedi'u cymeradwyo gan y Cynulliad Cenedlaethol.

    (2) Yn unol â pharagraffau 1 a 2 o Erthygl 1 o Reoliad y Comisiwn (EC) Rhif 911/2004, rhaid bod gan y ddau dag clust y logo a bennir ym mharagraff 11 (yn achos tag clust deuddarn, rhaid bod y logo ar y ddau ddarn), y llythrennau "UK" a'r Rhif unigryw a ddyrennir gan y Cynulliad Cenedlaethol.

    (3) Yn unol ag Erthygl 1(3) o'r Rheoliad hwnnw gall tag clust hefyd gael cod bar.

    (4) Caniateir i'r pwer yn erthygl 4 o Reoliad y Comisiwn (EC) Rhif 911/2004 (pwer i ddewis deunydd neu fodel gwahanol ar gyfer yr ail dag clust) cael ei arfer gan y Cynulliad Cenedlaethol.

Symudiad o ddaliad
     3. —(1) Yn ddarostyngedig i baragraff (3), bydd unrhyw berson sy'n symud anifail o ddaliad gan dorri trydydd paragraff Erthygl 4(2) o Reoliad (EC) Rhif 1760/2000 yn euog o dramgwydd.

    (2) Yn ddarostyngedig i baragraff (3), mae unrhyw berson sy'n symud o ddaliad wartheg y dylid bod wedi'u tagio neu'u marcio o dan ddeddfwriaeth tagio gwartheg flaenorol na chafodd eu tagio neu'u marcio'n gywir yn euog o dramgwydd.

    (3) Os bydd anifail mewn marchnad heb gael ei dagio neu'i farcio'n gywir, caiff arolygydd ddyroddi trwydded i'r ceidwad yn caniatáu i'r anifail gael ei symud o'r farchnad i ddaliad a bennir yn y drwydded.

    (4) Bydd unrhyw berson a fydd yn symud anifail gan dorri'r drwydded neu dorri unrhyw amod o'r drwydded yn euog o dramgwydd.

Tagiau clust o'r newydd
     4. —(1) Y Cynulliad Cenedlaethol yw'r awdurdod cymwys at ddibenion Erthygl 4(5) o Reoliad y Comisiwn (EC) Rhif 1760/2000, a bydd unrhyw berson sydd naill ai'n tynnu neu'n ailosod tag clust (neu dag clust a roed ynghlwm o dan ddeddfwriaeth tagio gwartheg flaenorol) heb ganiatâd yn groes i'r Erthygl honno neu Erthygl 4(4) o Reoliad (EC) Rhif 1760/2000 yn euog o dramgwydd.

    (2) Os bydd ceidwad anifail a anwyd ym Mhrydain Fawr ar neu ar ôl 1 Ionawr 1998 yn darganfod bod tag clust yn annarllenadwy neu wedi cael ei golli, rhaid iddo, o fewn 28 o ddiwrnodau ar ôl y darganfyddiad, ei ailosod gan dag clust arall sy'n dwyn yr un Rhif (rhaid iddo fod yn brif dag os oedd y gwreiddiol yn brif dag, neu'n brif dag neu'n ail dag oes oedd y tag gwreiddiol yn ail dag) ac mae methu â gwneud hynny'n dramgwydd.

    (3) Os bydd ceidwad anifail a anwyd ym Mhrydain Fawr cyn 1 Ionawr 1998 yn darganfod bod tag clust yn annarllenadwy neu wedi cael ei golli, rhaid iddo, o fewn 28 o ddiwrnodau ar ôl y darganfyddiad, naill ai ei aildagio gan dag clust sengl arall, neu ei aildagio â thagiau dwbl yn unol â'r Rheoliadau hyn, ac mae unrhyw berson sy'n methu â gwneud hynny'n euog o dramgwydd.

    (4) Os bydd anifail a anwyd y tu allan i Brydain Fawr yn colli tag clust rhaid i'r ceidwad, o fewn 28 o ddiwrnodau o ddarganfod bod y tag clust tag wedi cael ei golli, ei aildagio gan ddefnyddio tag o'r newydd—

(a) sy'n dwyn logo'r goron a bennir ym mharagraff 11; a

(b) sy'n dwyn y cod adnabod gwreiddiol,

a bydd unrhyw berson sy'n methu â gwneud hynny'n euog o dramgwydd.

    (5) Mae'n dramgwydd i osod tag clust ar anifail os cafodd ei ddefnyddio cyn hynny i ddarnodi anifail gwahanol.

    (6) Mae'n dramgwydd i osod tag clust ar anifail os cafodd Rhif y tag clust ei ddefnyddio eisoes ar anifail gwahanol.

    (7) Nid yw paragraffau (2) i (4) yn gymwys i feddiannydd lladd-dy neu weithredydd marchnad.

Newid Rhif tag clust
     5. Os caiff anifail a anwyd cyn 1 Ionawr 1998 ei aildagio gan rif tag clust gwahanol, rhaid i'r ceidwad, o fewn 14 o ddiwrnodau ar ôl gosod y tag clust a beth bynnag cyn bod yr anifail yn cael ei symud oddi ar y daliad, hysbysu'r Cynulliad Cenedlaethol o'r Rhif tag clust newydd a dychwelyd yr hen basbort gwartheg gyda chais bod pasbort gwartheg newydd yn cael ei ddyroddi gyda'r Rhif tag clust newydd a bydd methu â gwneud hynny'n dramgwydd.

Tagiau clust i anifeiliaid a gedwir at ddibenion diwylliannol neu hanesyddol
     6. —(1) Caiff person sy'n cadw gwartheg at ddibenion diwylliannol neu hanesyddol wneud cais i'r Cynulliad Cenedlaethol i gofrestru ei ddaliad at y diben hwn yn unol ag Erthygl 1 o Reoliad y Comisiwn (EC) Rhif 644/2005.

    (2) Os yw'r Cynulliad Cenedlaethol wedi cymeradwyo daliad ar gyfer y dibenion hyn, mae'r rhanddirymiad sy'n ymwneud â thagio yn erthygl 2 o'r Rheoliad hwnnw yn gymwys, ar yr amod bod y gwartheg yn cael eu darnodi drwy gyfrwng darnodydd electronig sydd yn y bolws cnoi cil.

Marciau dros dro
     7. Os nad yw anifail wedi cael ei dagio yn unol â'r Rheoliadau hyn neu'n unol â deddfwriaeth tagio gwartheg flaenorol, caiff arolygydd osod marc adnabod arno.

Masnach o fewn y Gymuned
     8. Mae'n dramgwydd i draddodi anifail ar gyfer masnach o fewn y Gymuned oni chafodd ei dagio ym mhob clust â thag clust a gymeradwywyd gan y Cynulliad Cenedlaethol yn unol ag Erthygl 4(1) o Reoliad (EC) Rhif 1760/2000.

Mewnforion o drydydd gwledydd
     9. —(1) Mae unrhyw berson sy'n methu â gosod tagiau clust ar anifail a fewnforiwyd o drydedd wlad o fewn 20 o ddiwrnodau ar ôl i'r anifail gael ei ryddhau o safle arolygu ar y ffin lle y'i mewnforiwyd, a beth bynnag cyn i'r anifail adael y daliad cyrchu, fel a bennir yn Erthygl 4(3) o Reoliad (EC) Rhif 1760/2000, yn euog o dramgwydd.

    (2) Mae'n amddiffyniad i unrhyw berson a gaiff ei gyhuddo o dan y rheoliad hwn i brofi—

(a) pan fewnforiwyd yr anifail, bod y daliad cyrchu yn lladd-dy, a

(b) bod yr anifail wedi'i gigydda o fewn 20 o ddiwrnodau ar ôl ymadael â'r safle arolygu ar y ffin.

Addasu a storio tagiau clust
     10. —(1) Mae'n dramgwydd i addasu, difodi neu ddifwyno tag clust a osodwyd o dan Reoliad (EC) Rhif 1760/2000 neu o dan ddeddfwriaeth tagio gwartheg flaenorol, neu farc dros dro a osodwyd gan arolygydd yn unol â pharagraff 7 (marciau dros dro).

    (2) Rhaid i unrhyw berson y mae ganddo yn ei feddiant dagiau clust a ddyroddwyd ar gyfer dibenion y Rheoliadau hyn eu cadw mewn lle diogel, ac mae methu â gwneud hynny'n dramgwydd.

Logo ar gyfer tagiau clust
     11. Dyma logo'r goron ar gyfer tagiau clust—

(a) drwy ddefnyddio gwefan ryngweithiol y Cynulliad Cenedlaethol;

(b) drwy ddefnyddio meddalwedd a gymeradwywyd gan y Cynulliad Cenedlaethol; neu

(c) yn ysgrifenedig, drwy ddefnyddio'r ffurflen gais a ddarperir gan y Cynulliad Cenedlaethol,

a rhaid darparu'r holl wybodaeth sy'n ofynnol.

Cofrestru genedigaeth
     3. —(1) Pan enir llo rhaid i'w geidwad ei gofrestru o fewn 7 niwrnod ar ôl y dyddiad y caiff ei dagio (neu, yn achos buches odro, o'r dyddiad pan osodir ail dag clust ar yr anifail).

    (2) Yn achos bison, y terfyn amser ar gyfer cofrestru yw 7 niwrnod ar ôl genedigaeth y llo, p'un a yw'r llo wedi cael ei dagio ai peidio, a rhaid i'r cais ddatgan y Rhif tag y bwriedir ei ddefnyddio ar gyfer yr anifail.

Cofrestru gwartheg y dygir hwy i mewn o aelod-wladwriaeth arall etc.
     4. —(1) Os dygir gwartheg i mewn o aelod-wladwriaeth arall, Ynysoedd y Sianel, Ynys Manaw neu Ogledd Iwerddon, rhaid i'r ceidwad, o fewn 15 o ddiwrnodau ar ôl i anifail gyrraedd y daliad cyrchu—

(a) ei gofrestru gyda'r Cynulliad Cenedlaethol, a

(b) rhoi ei basbort gwartheg (os oes un) i'r Cynulliad Cenedlaethol.

    (2) Os dygir gwartheg i mewn o le a bennir ym mharagraff (1) a bod y daliad cyrchu yn farchnad neu'n dir sioe, nid yw darpariaethau paragraff (1) yn gymwys nes bod yr anifail yn cyrraedd daliad nad yw'n farchnad neu'n dir sioe.

    (3) Nid yw'r gofyniad i gofrestru'n gymwys o ran gwartheg mewn lladd-dy.

Gwartheg o'r tu allan i'r Undeb Ewropeaidd
     5. —(1) Yn achos gwartheg a fewnforir o'r tu allan i'r Undeb Ewropeaidd rhaid i'r ceidwad gofrestru anifail o fewn 15 o ddiwrnodau ar ôl y dyddiad y mae'n rhaid tagio'r anifail yn unol â pharagraff cyntaf Erthygl 4(3) o Reoliad (EC) Rhif 1760/2000.

    (2) Nid yw'r gofyniad i gofrestru'n gymwys o ran gwartheg mewn lladd-dy.

(a) dyddiad y symud i'r daliad,

(b) enw a chyfeiriad y ceidwad (neu, yn achos marchnad, gweithredydd y farchnad) a Rhif y daliad, gan ddefnyddio os yw hynny'n ymarferol y cod bar a ddarperir gan y Cynulliad Cenedlaethol,

a rhaid iddo'i lofnodi.

    (3) Rhaid iddo wneud hyn o fewn 36 o oriau ar ôl i'r anifail gyrraedd.

    (4) Ni chaiff neb symud yr anifail oddi ar y daliad nes bod y pasbort wedi'i gwblhau yn unol â'r paragraff hwn.

    (5) Mae methu â chydymffurfio â'r paragraff hwn yn dramgwydd.

Mewnforio gwartheg
     12. —(1) Yn achos gwartheg a ddygir i Gymru o'r tu allan i Brydain Fawr, caniateir symud yr anifail o'r fan y daeth i mewn i Gymru i'r daliad lle y mae'n rhaid ei gofrestru yn unol â pharagraff 4 neu 5 o Atodlen 2 gan ddefnyddio'i basbort (os oes un ganddo) neu ei ddogfen symud.

    (2) Os oes ganddo basbort, rhaid i'w geidwad ei gwblhau yn unol â'r Atodlen hon, ac mae methu â gwneud hynny'n dramgwydd.

Allforion
     13. —(1) Pan fydd gwartheg yn cael eu hallforio i drydydd gwledydd rhaid i'r ceidwad anfon y pasbortau gwartheg at y Cynulliad Cenedlaethol o fewn saith niwrnod, ac mae methu â gwneud hynny'n dramgwydd.

    (2) Pan fydd gwartheg yn cael eu cludo'r tu allan i Brydain Fawr i gyrchfan yn yr Undeb Ewropeaidd, rhaid i'r cludwr sicrhau bod ei basport gyda phob anifail, ac mae methu â gwneud hynny'n dramgwydd.

Marchnadoedd a chrynoadau anifeiliaid
     14. —(1) Mae gweithredydd marchnad neu grynhoad anifeiliaid arall yn cyflawni tramgwydd os derbynnir unrhyw wartheg heb basbort gwartheg dilys (neu, yn achos gwartheg a fewnforir, dogfennau'n caniatáu iddynt gael eu symud).

    (2) Yn y paragraff hwn a'r paragraff canlynol ystyr "crynhoad anifeiliaid" yw achlysur pan fydd anifeiliaid yn cael eu casglu at ei gilydd at un neu fwy o'r dibenion canlynol—

(a) gwerthiant, sioe neu arddangosfa;

(b) llwyth ar ei daith ymlaen; neu

(c) archwiliad i gadarnhau bod gan yr anifeiliaid nodweddion brid penodol.

Trwyddedau
     15. Caiff swyddog o'r Cynulliad Cenedlaethol (neu, yn achos anifail mewn marchnad, crynhoad anifeiliaid neu ladd-dy, caiff arolygydd) ddyroddi trwydded ar unrhyw adeg i symud gwartheg heb basbort gwartheg os yw wedi'i fodloni bod angen gwneud hynny ac nad yw'n ymarferol i gael gafael ar un.

(a) drwy ddefnyddio gwefan ryngweithiol y Cynulliad Cenedlaethol;

(b) drwy ddefnyddio meddalwedd a gymeradwywyd gan y Cynulliad Cenedlaethol; neu

(c) yn ysgrifenedig, drwy ddefnyddio'r cerdyn symud a ddarperir gan y Cynulliad Cenedlaethol,

a rhaid darparu'r holl wybodaeth sy'n ofynnol.

    (2) Mae methu â chydymffurfio â'r paragraff hwn yn dramgwydd.

Hysbysiad o farwolaeth
     2. —(1) Pan gigyddir anifail mewn lladd-dy, rhaid i feddiannydd y lladd-dy hysbysu'r farwolaeth drwy lenwi manylion y farwolaeth yn y pasbort a'i roi i'r milfeddyg swyddogol neu i'w gynrychiolydd ar adeg y cigydda.

    (2) Os cigyddir anifail y tu allan i ladd-dy ond ei fod yn cael ei anfon i ladd-dy er mwyn ei drin, rhaid i'r ceidwad lenwi'r manylion am y farwolaeth yn y pasbort a'i anfon gyda'r anifail i'r lladd-dy, a rhaid i feddiannydd y lladd-dy hysbysu'r farwolaeth drwy roi'r pasbort i'r milfeddyg swyddogol neu i'w gynrychiolydd pan fydd yr anifail yn cyrraedd y lladd-dy.

    (3) Yn unrhyw achos arall, pan fydd anifail yn marw neu'n cael ei ladd, rhaid i'r ceidwad hysbysu'r farwolaeth drwy lenwi manylion am y farwolaeth yn y pasbort a'i anfon at y Cynulliad Cenedlaethol o fewn saith niwrnod.

    (4) Os nad oes pasbort gwartheg gan anifail, rhaid i'r ceidwad hysbysu ei farwolaeth i'r Cynulliad Cenedlaethol yn ysgrifenedig o fewn saith niwrnod, gan gynnwys y Rhif tag clust, dyddiad y farwolaeth a'r daliad lle y bu farw.

    (5) Yn y paragraff hwn ystyr "milfeddyg swyddogol" yw'r person a benodir i'r swydd gan yr Asiantaeth Safonau Bwyd.

    (6) Mae methu â chydymffurfio â'r paragraff hwn yn dramgwydd.

(a) yn achos symud anifail i ddaliad neu oddi arno, o fewn 36 o oriau ar ôl y symud;

(b) yn achos genedigaeth anifail mewn buches odro, o fewn saith niwrnod ar ôl yr enedigaeth;

(c) yn achos genedigaeth anifail nad yw mewn buches odro, o fewn 30 o ddiwrnodau ar ôl yr enedigaeth;

(ch) yn achos marwolaeth anifail, o fewn 7 niwrnod ar ôl y farwolaeth;

(d) yn achos ailosod tag clust o'r newydd pan fo newid yn Rhif y tag clust, o fewn 36 o oriau ar ôl ei ailosod.